Kısa Kesitler Yazılar

Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı ve Toplumun Görünmeyen Akışı Bir sosyolog olarak insan bedenine baktığımda, yalnızca biyolojik bir organizma değil, toplumun derin kodlarını taşıyan bir semboller ağı görürüm. Her nefes, her göz kırpışı, hatta bir damla gözyaşı bile kültürel bir anlatıdır. Gözyaşı kanalı tıkanıklığı da bu bağlamda yalnızca fizyolojik bir sorun değil; toplumun duygularla kurduğu karmaşık ilişkiyi gösteren bir metafordur. Toplumsal Normlar ve Gözyaşının Bastırılan Akışı Toplumlar, bireylerin duygularını ifade etme biçimlerini sıkı normlarla şekillendirir. Gözyaşı kimi kültürlerde zayıflığın, kimi kültürlerde ise saf insanlığın sembolü olarak görülür. Ancak gözyaşı kanalı tıkanıklığına benzer biçimde, birçok birey duygularını akıtamaz hale gelir. Bu noktada şu…

Bakterilerde Kapsül Ne İşe Yarar? Farklı Yaklaşımların Büyüteci Altında Aynı soruya farklı açılardan bakmayı sever misiniz? Ben bayılıyorum. Bugün “Bakterilerde kapsül ne işe yarar?” sorusunu, sohbet etmeyi seven bir meraklı gibi masaya yatırıyorum. Kimimiz sayılara, grafiğe ve deney sonuçlarına göz kırpar; kimimiz de işin insana, topluma ve etik tarafına odaklanır. Haydi gelin, kapsülün işlevlerini hem veriyle hem de insan hikâyeleriyle konuşalım. Şimdiden yorumlarda buluşmak üzere bir köşe ayırdım! Kapsül Nedir? Mikroskobun İlk Randevusu Kapsül, birçok bakterinin hücre duvarını sarıp sarmalayan, çoğunlukla polisakkarit (bazı türlerde polipeptit) yapıda, jel kıvamında bir kılıftır. Kimi ince, kimi kalın; kimi gevşek bir “slime layer”, kimi…

Jüpiter’de 1 Gün Kaç Saattir? Edebiyatın Dönüştürücü Etkisiyle Zamanın Ötesine Yolculuk Kelime, bir anlamın ötesine geçer; her harf, her cümle, evrenin derinliklerine doğru bir yolculuktur. Bu yolculuk, bazen bizi eski zamanların mitolojik anlatılarında, bazen de geleceğin uzay araştırmalarında buluşturur. İnsanlık, hem gerçek dünyasını hem de hayal dünyasını kelimelerle şekillendirmiştir. Zaman ve mekan da kelimenin büyüsüne, anlatıların gücüne dayalı olarak dönüştürülmüş, soyutlaştırılmış, bazen de farklı kavramlarla ele alınmıştır. Bizler, zamanın özünü anlamaya çalışırken, aynı zamanda onun kendi dilinde, kendi kurallarında bir yolculuğa çıkarız. Bu yazıda, edebiyatın büyülü perspektifinden yola çıkarak, bir gezegenin dönüşünü anlamaya çalışacağız: Jüpiter. Peki, Jüpiter’de 1 gün kaç…

Gölevez Nedir, Faydaları Nelerdir? Tarihin Sofrasından Günümüze Uzanan Bir Yolculuk — Geçmişin İzinde: Bir Tarihçinin Sofradaki Merakı Bir tarihçi olarak geçmişi anlamaya çalışırken bazen büyük savaşlara, bazen unutulmuş yemeklere takılırım. Çünkü tarih sadece kralların hikâyesi değil, aynı zamanda halkın sofrasındaki bir kök sebzenin de hikâyesidir. Gölevez, işte o sofralardan bugüne ulaşan sessiz bir tanıktır. Anadolu’nun sıcak topraklarında yetişen bu bitki, geçmişle bugün arasında görünmez bir köprü kurar. Her dönemin kendine özgü bir beslenme kültürü vardır. İnsanlık tarihi boyunca bitkiler yalnızca karın doyurmak için değil, sağlık ve dayanıklılık için de kullanılmıştır. Gölevez de binlerce yıl öncesinden günümüze taşınan böyle bir mirastır.…

Bir Siyaset Bilimcinin Gözünden: Gölcük Hangi Denize Bağlı? Bir siyaset bilimci olarak, mekânlara yalnızca coğrafi alanlar olarak değil; iktidarın, kurumların ve ideolojilerin yankılandığı sembolik sahneler olarak bakarım. Gölcük’ün “hangi denize bağlı olduğu” sorusu, yüzeyde bir coğrafya sorusu gibi görünse de, derinlerde çok daha karmaşık bir toplumsal ve siyasal anlam taşır. Evet, Gölcük Marmara Denizi’ne bağlıdır. Ancak bu bağlılık, yalnızca harita üzerinde değil; siyasal, ekonomik ve kültürel düzeyde de bir “bağlanma” biçimidir. Marmara Denizi, Türkiye’nin sanayi, ulaşım ve güç merkezlerinden biri olarak, aynı zamanda ulusal kimliğin ve devlet kapasitesinin de aynasıdır. Dolayısıyla Gölcük’ün Marmara’ya bağlılığı, bir coğrafi gerçekliğin ötesinde, bir siyasal…

Hanönü’nün Nüfusu Ne Kadar? — Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir İnceleme Merhaba sevgili okur — hep birlikte, küçük bir yerleşim biriminin nüfus verisini alıp, onu hem yerel dokuya hem de küresel trendlere bağlayarak düşünmeye çıkalım mı? “Hanönü nüfusu ne kadar?” sorusu belki basit görünebilir; ama bir köy, bir ilçe ya da bir kasabanın nüfusundan yola çıkarak toplumsal dinamikleri, göç eğilimlerini ve kültürel dönüşümleri tartışabiliriz. Hanönü’nün Mevcut Durumu: Rakam ve Gerçek Hanönü, Kastamonu ilinin bir ilçesi. İlçenin nüfusu, 2021 yılı ADNKS verilerine göre 4.134 kişidir. ([Vikipedi][1]) Kasaba merkezinin nüfusu ise aynı dönemde 2.111 kişi olarak kayıtlara geçmiştir. ([Vikipedi][2]) Dolayısıyla, Hanönü’nün yerleşim…

Gider Hesapları Nereye Yazılır? Psikolojik Bir Mercekten Bakış İnsanlar, yaptıkları her eylemin arkasında bir motivasyon arayışına girerler. Bir psikolog olarak, insanların harcama kararları aldıklarında nasıl düşündüklerini, hissettiklerini ve çevrelerinden nasıl etkilendiklerini merak ediyorum. Her alışveriş, bir tür içsel karar mekanizmasının sonucudur; bir ihtiyaç, istek veya toplumsal baskı. Bu yazı, sadece mali bir hesap yapmaktan daha fazlasını ele alıyor. Gelin, gider hesaplarını nereye yazdığımıza karar verirken yaşadığımız psikolojik süreçleri inceleyelim. Bilişsel Psikoloji: Giderlerimizi Anlamak ve Sınıflandırmak Bilişsel psikoloji, insanların nasıl düşündüğünü ve bilgi işlediğini inceleyen bir alandır. Gider hesaplarını yazmak da zihinsel bir süreçtir ve bu süreç çoğu zaman otomatikleştirilmiştir. İnsan…

Gezinme Çubuğu Ne Demek? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Bir Psikologun Meraklı Girişi İnsanlar dijital dünyada sürekli bir yön arayışında. Özellikle internet üzerinden yapılan gezintilerde, bir kullanıcı olarak sürekli doğru yolu bulmaya çalıştığımızı hissediyoruz. Hangi sayfaya gitmemiz gerektiğini, neyi tıklamamız gerektiğini ve tüm bu bilgileri nasıl organize etmemiz gerektiğini sürekli düşünüyoruz. Peki, dijital ortamda bir yerden diğerine doğru yönelmemizi kolaylaştıran araçları, örneğin “gezinme çubuğu”nu nasıl algılıyoruz? Bir psikolog olarak, bu aracın bireylerin davranışlarını ve karar verme süreçlerini nasıl şekillendirdiğini anlamak oldukça ilginç. Gezinme çubuğunun sunduğu yönlendirme ve yapısal kolaylık, dijital dünyadaki psikolojik deneyimimizi nasıl etkiler? Bugün, gezinti çubuğu gibi dijital öğelerin…

Havan Havaneli Ne Demek? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Yorum Hayatta en basit görünen nesneler bile toplumsal deneyimlerin aynası olabilir. “Havan havaneli” ifadesi, mutfaklarda ya da günlük yaşamda aşina olduğumuz bir kavram olsa da, toplumsal cinsiyet rolleri, çeşitlilik ve adalet tartışmalarıyla ele alındığında bambaşka anlamlar kazanır. Gelin, bu sözü yalnızca bir araç olarak değil; toplumsal dinamikleri yansıtan bir metafor olarak düşünelim. Havan ve Havaneli: Temel Tanım Havan, içi çukur küçük bir kap; havaneli ise onunla birlikte kullanılan, öğütme ve ezme işlevi gören tokmak şeklinde araçtır. Genellikle baharatları, tohumları ya da ilaç hammaddelerini ezmek için kullanılır. Ancak dil,…

Hamsili Pilava Tarçın Konur mu? Bir Sofra, İki Kalp, Bir Lezzet Hikayesi Bazı sorular vardır, sadece mutfağı değil, kalpleri de karıştırır. “Hamsili pilava tarçın konur mu?” sorusu da tam onlardan biri. Ben bu tartışmayı ilk kez, çocukluğumun geçtiği o Karadeniz kasabasında, bir mutfağın buğusunun içinde duymuştum. O gün bir tariften fazlası pişiyordu: bir hikâye… Bir Sofranın Başlangıcı Kasabanın en güzel hamsileri o sabah tutulmuştu. Deniz tazeydi, rüzgâr hafif tuzlu esiyordu. Mutfağın içinde iki insan vardı: Mehmet ve Zehra. Mehmet pratik, planlı, “sonuç odaklı” bir adamdı. Ne yaparsa bir hesabı olurdu. Zehra ise duygusal, sezgileriyle hareket eden, her yemeğe biraz gönül…